De NRG deelt mee dat de nieuwe reactor in Petten (Pallas) dit jaar nog aanbesteedt zal worden. Dat werd in 2004 en 2005 ook al gezegd. Er is nog meer ‘voortschrijdend inzicht’: was het vermogen eerst maximaal 30 MW, nu is dat 45 MW (net als de huidige HFR), was eerst 70% van de ‘neutronencapaciteit’ bedoelt voor medische isotopenproductie, nu is dat 50-60% (de rest is kernenergie-gerelateerd onderzoek). De bouwkosten werden geschat op 200-250 miljoen, nu op 250 miljoen euro.
Een half jaar eerder, in juni, zijn er al een aantal informatieve avonden, georganiseerd door verontruste inwoners. in de omgeving gehouden. NRG: Pallas zal met minder vermogen en zonder hoog verrijkt uranium ongeveer hetzelfde kunnen doen als de HFR nu; de economische spin-off voor de regio zal tientallen miljoenen zijn; en ook aan de werkgelegenheid in de regio zal Pallas een bijdrage leveren. Tegenstander Samsom: werkgelegenheid is onzin, als er geïnvesteerd wordt in nieuwe technologieën zoals off-shore wind- en zonne-energie, levert dat veel meer banen op; als het alleen om productie van medische isotopen zou gaan zou een reactor van minder dan een kwart van het geplande vermogen ook kunnen; en die zou je dan beter in de buurt van Parijs kunnen bouwen, dicht bij een grote stad en een paar vliegvelden. En dan nog zou je na moeten denken of dat noodzakelijk is. Nee, stelt hij, NRG wil gewoon een reactor voor kernenergieonderzoek. De avond wordt georganiseerd door een aantal verontruste bewoners uit Zijpe.

De Staat der Nederland is 100 % aandeelhouder geworden in de Covra N.V.. Op 15 april is de overeenkomst getekend met de drie voormalige aandeelhouders; de EPZ (eigenaar van de kernenergiecentrale Borssele), met de GKN (eigenaar van de gesloten kernenergiecentrale Dodewaard), en met het Energieonderzoek Centrum Nederland. Met de overdracht kopen EPZ voor 45 miljoen euro en GKN voor 11 miljoen euro alle kosten af die moeten worden gemaakt voor de opslag van hun hoog radioactief afval nu en in de toekomst. ECN zal de verplichtingen op jaarbasis voldoen. Al in 1996 is de Kamer op de hoogte gesteld van dit voornemen. Er is langer over onderhandeld dan gepland (de intentieverklaring is al in december 2000 getekend), vooral over de zekerheden dat het risico voor Covra en Staat gering is. In 1998 zegt de Covra-directeur dat, nu de bedrijven zich commerciëler op moeten stellen, het logisch is dat ze van de Covra-aandelen afwillen: dan “raken ze een risico kwijt.” Volgens de minister is ook “de geringe rol die kernenergie zal spelen bij de toekomstige elektriciteitsproductie“ een reden. Er ligt een door de Kamer in 2000 overgenomen advies dat de kerncentrales na sluiting aan de Covra moeten worden overgedragen.

Het ‘plan van aanpak’ (dat nu ‘businessplan’ heet) dat de Covra in mei 1995 publiceert om uit de bestuurlijke en financiële problemen te komen komt met een simpele oplossing: het ministerie van VROM moet de komende 10 jaar nog eens 30 miljoen gulden (€13,6m) in de Covra stoppen. Volgens de directie is alleen op deze wijze een debacle te vermijden, “want de verliezen blijven de komende jaren groot.“
Als reactie zet VROM de 10 miljoen gulden (€4,5m) lening die het bedrijf eind 1994 kreeg om in een exploitatiesubsidie en dat is nodig om de verliezen over '94/'95 te dekken. In december '96 wordt bekend dat de ministeries van VROM en EZ in totaal 50 miljoen gulden gaan betalen om het bedrijf gezond te maken. Er is jaarlijks ongeveer een verlies van 6 miljoen gulden. De directeur noemt het “wel riant“ dat het Rijk bij wil springen. Steeds weer wordt genoemd dat de “stagnerende uitbreiding van kernenergie in Nederland" een reden van de verliezen is. Maar met deze injectie, zegt Covra, moet het wel lukken.

Volgens een publicatie van de AER gaat een kwart van het budget voor energie-onderzoek naar kernenergie: 72,5 miljoen gulden van in totaal 310 mln. Naar duurzame energie gaat 10 procent. Kernenergie zorgt voor 2% van de energievoorziening.

In oktober komen de eerste berichten dat de Covra in financiële problemen verkeert, omdat er te weinig radioactief afval wordt aangeboden. “Klanten letten beter op“ zeggen ze: “goed voor Nederland maar slecht voor ons.“ Vooral de hoeveelheid laagafval van de ongeveer 300 klanten is veel minder dan begroot. De tarieven voor opslag zijn al verhoogd en zitten nu op “het maximum dat de markt kan dragen.“ De kerncentrales (de grootste aandeelhouders) hebben de laatste tijd al versneld afval naar de Covra afgevoerd, wat enige miljoenen extra inkomsten oplevert. Maar de Covra denkt dat de toekomst er positief uitziet, omdat de normen verscherpt zijn en er grootte hoeveelheden afval uit de petrochemische en olie-industrie als (‘extra laag-‘) radioactief afval zullen worden aangeboden. In december besluit het Rijk tot een ‘achtergestelde lening“ van 10 miljoen (terug betalen over 20 jaar zonder rente), er moet dan wel binnen een jaar een ‘plan van aanpak’ komen om de bestuurlijke (de directeur is op 1 november uit z’n functie gezet) en financiële problemen op te lossen.

Voor de verlenging (3 jaar t/m 1996) van PINC (PINC II) stelt de staat de helft van de begrote f 37,5 mln. beschikbaar. De andere helft betalen de uitvoerende partijen: ECN, GKN, KEMA, Nucon, IRI. En sinds kort ook de Hoogovens technical Services en de EPZ. Accent zal liggen op verdere ontwikkeling van de SWBR (waar ook PINC I bij betrokken was); een concept voor de HTR en ook computerprogrammatuur. Een kwart van het budget zal gaan naar onderwijs en opleiding. Sinds dit jaar zitten er ook vertegenwoordigers van VROM en SZ, naast EZ, in de stuurgroep.

Pechiney, de aluminiumsmelter waarvoor de kerncentrale in Borssele feitelijk is gebouwd, wordt opnieuw ‘gematst’ in de kosten voor elektriciteit. Een arbitrage commissie geeft Pechiney gelijk in haar klacht tegen nutsbedrijf Delta (voor helft eigenaar kerncentrale) over het doorberekenen van de verwerkingskosten van radioactief afval. Het bedrijf vindt het onterecht keer op keer achteraf te worden geconfronteerd met prijsverhogingen. De uitspraak, na jarenlange onenigheid, betekend dat het Franse bedrijf de rekening van Delta van f 150 miljoen niet (helemaal) hoeft te betalen. Hoe groot de kostenbesparing is wordt niet bekend gemaakt. Pechiney betrekt tweederde van de stroom geproduceerd in de centrale en betaalt tussen de 4 en 6 ct per kilowattuur (precieze prijs is geheim). ‘Gewone’ grootverbruikers betalen ongeveer 10 ct en kleinverbruikers ongeveer 25ct voor de zelfde stroom. Het contract met Pechiney voor de levering loopt op 1 april 1996 af.

De EG, VS, Japan en Rusland tekenen het contract voor de ontwikkeling van de ITER. (de International Thermonucleair Experimental Reactor). De komende 6 jaar (1992-98) zal mondiaal ongeveer 750 miljoen dollar uitgegeven worden aan het R&D programma evenredig verdeeld over de 4 partners. Nederland betaald daar 6% van (11 miljoen dollar = ongeveer f 20 miljoen). ITER is op 1 januari 1988 ontstaan als vervolg op INTOR (International Tokamak Reactor) initiatief van de IAEA uit 1979. Nederland neemt dus via het Europese programma deel aan ITER. In 1998 zal een vestigingsplaats voor de reactor gekozen worden en kan de bouw beginnen die dan in 2005 gereed moet zijn en naar verwachting 5 á 6 miljard dollar zal gaan kosten. Inclusief de bijdrage aan Euratom (voor ITER) besteedt Nederland jaarlijks ongeveer 50 miljoen gulden aan kernfusie, in 1994 is dat ongeveer net zo veel als aan onderzoek naar duurzame energie.

Minister Andriessen stuurt de ‘Voortgang van een meerjarig onderzoeksprogramma’ naar de Kamer, waarin een overzicht van de programma’s waar de overheid bij betrokken is.
* PINC (Programma Instandhouding Nucleaire Competentie) - onderzoek naar veiligheid in tweede generatie reactoren blijft doorgaan. Steeds meer aandacht gaat uit naar nieuwe reactorontwerpen, waarbij het, volgens een studie van EZ, nog maar de vraag is of de derde generatie, (“zo al op de markt, dan toch zeker niet voor 2005”) veiliger zal zijn dan de tweede generatie. Daardoor “wordt de aandacht meer in de richting van ‘inherente veiligheid gelegd”. Maar internationale afspraken zijn er echter nog niet “ondanks diverse pogingen mijnerzijds”.
* Radioactief afval – gezien “het belang van het actinidenonderzoek” is er een Rijksbijdrage verstrekt aan het onderzoeksprogramma bij het ECN (f 2 mln.). OPLA (Onderzoek Opberging te Land) programma (fase 1a) is in volle gang, er zijn 20 studies bezig naar veiligheid, (terug)haalbaarheid en directe opslag.
* HFR – “voor de periode 1992-1995 gaat voor deze reactor een nieuw meerjarenprogramma lopen. Veel HFR-projecten vormen onderdeel van breder internationale samenwerkingsverbanden en zijn daarmee het toegangskanaal naar internationale kennis en ervaring.”
Bij de behandeling van Andriessen’s brief op 17 maart, pleit de minister nogmaals voor kernenergie en stelt dat kernenergie de inzet van de komende verkiezingen moet worden. Verder deelt hij mee dat in 1993 alle rapporten over kernenergie afgerond zullen zijn. CDA en VVD willen in 1996 een beslissing en de PvdA pas in 2010 als er compleet (‘inherent’) veilige kerncentrales in ontwikkeling zijn.
Lees hier de nota Andriessen [pdf, 5.3MB]

Het kernenergiebudget is 1992 is ongeveer 60 miljoen gulden, zo blijkt in november 1991 uit de begroting van EZ. Dat is meer dan het jaar daarvoor en op niveau van midden jaren 80. Op het budget voor besparing wordt flink gekort: van 97 mln. in 1991 tot 73 mln. in 1992.