VVD: sluiting Borssele inzet kabinetsformatie
De sluiting van Borssele per 31-12-2003 wordt, zo belooft VVD en ook CDA, inzet van de komende kabinetsformatie. VVD-woordvoerder Te Veldhuis zegt dat het VVD-verkiezingsprogramma volgens berekeningen van het RIVM achterblijft bij die van PvdA, CDA en D66 als het gaat om het terugdringen van de CO2-uitstoot en zegt dat ook dat alleen kan als de centrale langer open blijft. Ook CDA-fractievoorzitter De Hoop Scheffer zegt dat volgens het CDA de centrale open moet blijven.
’Energie-onderzoek in Nederland’
Minister Wijers (EZ) publiceert de notitie Energie-onderzoek in Nederland over de “stand van zaken ten aanzien van de organisatie en de prioriteiten van het energie-onderzoek in Nederland.“ De nota besteedt aandacht aan het belang van duurzame ontwikkeling, maar vooral ook de “vernieuwde aansturing van publiek gefinancierde (energie-)onderzoek, dat zich kenmerkt door meer betrokkenheid van marktpartijen en innovatieve clusters van bedrijven en kennisinstellingen“ en de liberalisering van de energiemarkt. In de notitie ook het budget voor energie-onderzoek, waaruit blijkt dat ongeveer 23 miljoen naar kernsplijting en 15 miljoen naar kernfusie gaat.
Transport via België opnieuw uitgesteld
Na voor de vierde keer te zijn uitgesteld, stelt de Belgische minister van Binnenlandse Zaken Tobback, nu dat de transporten met hoogradioactief afval van Dodewaard naar de opwerkingsfabriek in Engeland, in het vervolg maar per trein moeten. De transporten gaan, zeer tot ongenoegen van de Belgische autoriteiten (en milieubeweging) over de weg via België naar Frankrijk. Ze worden steeds uitgesteld omdat de datum bekend gemaakt wordt en daardoor niet meer de veiligheid gegarandeerd kan worden. Burgemeesters zijn boos omdat zij van te voren niet op de hoogte worden gebracht van de datum en dus geen maatregelen kunnen nemen.
Tweede-Kamerverkiezingen, vorming kabinet-Kok II
De paarse coalitie behoudt bij deze verkiezingen haar meerderheid, ondanks fors verlies van D66. PvdA en VVD compenseren dat verlies echter ruimschoots. Grote winnaar is GroenLinks, verder winnen SP en de SGP. Het CDA verliest wederom. De formatie resulteert in augustus in voortzetting van 'paars' in het tweede kabinet-Kok (PvdA, D66 en VVD).
Vier van de vijf partijen die iets opnemen over kernenergie in hun programma willen dat kernenergie een aflopende zaak is (al lijkt de SGP meer te constateren dan te wensen, als ze zegt dat Nederland haar kerncentrales kwijt raakt). VVD vindt dat een “toename van het gebruik van veilige kernenergie (moet) worden opengehouden.“ D66 (“In Nederland wordt kernenergie afgebouwd“), GroenLinks en SP (“aan kernenergie heeft Nederland geen behoefte“) vinden dat ook de bestaande kerncentrales dicht moeten, de PvdA “wijst het uitbreiden van het opgesteld vermogen aan kernenergie af“ zolang problemen van veiligheid en afval niet zijn opgelost. CDA laat zich er helemaal niet over uit.
Opwerkingstransporten verboden door besmettingen
Nadat in eerste instantie minister De Boer (VROM) ontkent dat er ook sprake is van verhoogde straling op transportcontainers afkomstig uit Nederland, blijkt toch het tegendeel. Vervolgens verbiedt ze alle transporten met Nederlands kernafval naar de opwerkingsfabrieken in Sellafield en La Hague, totdat maatregelen zijn getroffen om de transporten beter te controleren. Uit onderzoek blijkt dat in 1993 bij 1 container uit Borssele en in 1995 bij 2 containers uit Dodewaard een verhoging boven de toelaatbare norm is geconstateerd. Volgens de minister hebben Dodewaard en Borssele haar onvoldoende geïnformeerd over de besmettingen en ze vindt dat een “ernstig gebrek.“ Als de minister de kerncentrales verplicht een lijst op te stellen van de incidenten, blijkt dat er in Borssele maar liefst 10 keer een besmetting heeft plaats gevonden in de afgelopen 10 jaar. Er komt een plicht voor de exploitanten om metingen boven de wettelijk toegestane norm te melden en de nieuwe VROM-minister Pronk staat eind december de transporten weer toe.
Bouwvergunning voor Covra
Veel later dan gepland, ondertekent minister Wijers (EZ) eindelijk de bouwvergunning voor de HABOG, de opslagbunker voor hoogradioactief afval bij de Covra. De vergunning is het jaar daarvoor wegens vormfouten nog vernietigd door de Raad van State. De Covra reageert zeer opgelucht. De HABOG zou al veel eerder klaar zijn, maar de laatste jaren werd uitgegaan van 2001 omdat dan de opwerkingsfabriek in La Hague zegt het afval terug te sturen. De bunker is niet eerder dan 2003 klaar, dus zal gevraagd moeten worden of de opwerkingsfabrieken (naast La Hague ook Sellafield) het afval later terug willen sturen. Het officiële bouwbegin wordt juni 1999 gevierd, maar is dan feitelijk allang begonnen. De bunker wordt 75 meter lang, 45 breed en 20 hoog en gaat 241 miljoen gulden kosten.
Raad van State vernietigd vergunning Borssele
De Raad van State geeft Greenpeace, Natuur en Milieu en de Zeeuwse Milieufederatie gelijk en vernietigt de vergunning voor de modificatie van Borssele. Dat betekent dat de gehele modificatie, die inmiddels is afgerond, illegaal is en de kerncentrale zonder de juiste vergunning doordraait. Ook de vergunning voor splijtstof met hogere verrijkingsgraad wordt nietig verklaard. De uitspraak is weliswaar op formele gronden: verzuimd is om het ministeries van Landbouw, en van Verkeer en Waterstaat tot het bevoegd gezag te rekenen, maar daardoor is er niet inhoudelijk gekeken naar de vergunning, aldus Greenpeace. De bedrijfsvoering mag gewoon doorgaan en het kabinet Kok geeft op 4 augustus op de valreep nog een gedoogvergunning.
Elektriciteitsmarkt geliberaliseerd
Waren met de Elektriciteitswet van 1989 de eerste concrete stappen gezet op weg naar de liberalisering van de energiemarkt, nu wordt door implementatie van Europese wetgeving (de Europese Elektriciteitsrichtlijn 96/92/EG) de elektriciteitsmarkt definitief geliberaliseerd en daarmee het wettelijk vastgelegde monopolie opgeheven. De Elektriciteitswet 1998 zorgt ervoor dat de taken in de bedrijfstak verdeeld worden tussen verschillende bedrijven om meer marktwerking en een efficiëntere bedrijfsvoering te bereiken. Met deze wet komt ook een eind aan de centrale sturing van elektriciteitsproductie. De SEP gaat om die reden opgeheven worden.
De liberalisering vindt in drie fases plaats. In de eerste fase (1998) wordt de markt opengesteld voor grootverbruikers en wordt de import vrij. In de tweede fase (2002) wordt de markt voor middelgrote verbruikers van elektriciteit geopend en in de derde en laatste fase (2004) wordt de markt voor kleine ondernemingen en consumenten geopend.
(zie ook het dossier: 'Elektriciteitsproductie toen en nu')
NRG formeel van start
Om de financiële crisis een beetje het hoofd te bieden heeft de ECN afdeling Nucleair een samenwerkingsverband gesloten met de nucleaire afdeling van de KEMA. De grotendeels complementaire nucleaire expertise van KEMA en ECN wordt samengebracht in de Nuclear Research and Consultancy Group (NRG -op z’n Engels ‘energy’). ECN participeert voor 70% en KEMA voor 30%. Het telt circa 280 medewerkers en heeft vestigingen in Petten en Arnhem. “NRG verwacht zijn positie op de internationale markt te kunnen versterken: een voorwaarde om de kritieke grootte van een aantal nucleaire disciplines – en daarmee de gewenste competentie – voor Nederland te behouden.“ meldt het ECN-jaarverslag over 1998. Na toetsing door de Nederlandse Mededingingsautoriteit en instemming van het Ministerie van EZ vindt de formele oprichting plaats op 1 oktober 1998, direct gevolgd door een strategische oriëntatie op de R&D-koers: “De uitkomst van deze toekomst-verkenning bevestigde dat NRG prioriteit dient te geven aan de ontwikkeling van nieuwe, veilige reactorconcepten, en aan de vermindering en de levensduurverkorting van kernsplijtingsafval.“
NRG gaat het beheer voeren over de HFR de LFR het Hot Cell Lab (HCL), de decontaminatie en waste management faciliteit (DWT) en de productie van medische isotopen.
Geen afval? Covra dreigt met schadeclaim
De Covra dreigt nu met een schadeclaim als HFR toch besluit de gebruikte splijtstof terug naar de VS te sturen en niet bij de Covra op te slaan. De Covra zegt daardoor veel geld (“een miljoenenschade“) mis te lopen. Het gaat om hoogradioactief afval dat tijdelijk in transportcontainers opgeslagen moet worden in de gebouwen voor laag- en middenradioactief afval. De Covra is bezig met de bouw van de HABOG, het opslaggebouw voor hoogradioactief afval, maar die is zeker niet op tijd klaar. HFR zit met het afval in de maag, maar de eigenaar Euratom zegt in januari een besluit te gaan nemen over conversie naar laagverrijkt uranium. Als dat zo is lijkt opslag bij de Covra van de baan.