- Argumenten en twijfel:
- publieke discussie en/of twijfel over veiligheid, straling, broeikas, rampenplannen, proliferatie, aansprakelijkheid, etc. Deze inhoudelijke discussies worden maar minimaal weergegeven in deze chronologie
Rampenplan voor Borssele
Er wordt (eindelijk) een rampenplan voor de omgeving van de kerncentrale in Borssele gepresenteerd; het is de regionale uitwerking van het Nationaal Plan Kernongevallenbestrijding. ‘Eindelijk’, omdat sinds het opstarten van de centrale in 1973 het ontbreken van een rampenplan een belangrijk kritiekpunt is geweest. En hoewel er in 1987 een rampenplanoefening is geweest, viel daar nogal wat op aan te merken. Ook op dit plan, overigens. Bij het scenario als gevolg van het ernstigste ongeluk (hoewel de kritiek is dat het nog lang niet het ernstigst denkbare ongeluk is), worden alleen mensen binnen een cirkel van 5 km geëvacueerd. Tussen 5-10 km worden jodiumtabletten uitgedeeld en in een cirkel tussen 10-20 km moet iedereen binnen blijven en deuren en ramen gesloten houden. Critici zeggen dat na Tsjernobyl wel aangetoond is dat die 5km zone veel te weinig is, en minstens 30 km zou moeten zijn. Er is ook geen rekening gehouden met het uitbreken van paniek, het op de hoogte stellen van een ongeluk is te weinig uitgewerkt en de tijd die men na het bekend worden van een ongeval heeft voor het nemen van maatregelen wordt veel te rooskleurig voorgesteld.
GKN 25 jaar oud
De GKN bestaat 25 jaar en op een symposium wordt de lofzang gezongen over het ontwerp van de centrale in Dodewaard en hoe die model zal gaan staan voor de nieuwe generatie passief-veilige reactoren.. ‘Inherent veilig’ worden ze ook graag genoemd, maar Arnold, directeur Dodewaard, zegt: ”Inherent veilig bestaat niet en zal ook nooit bestaan“ Hij veronderstelt wel dat de passief veilige centrale, gebaseerd op Dodewaard, (de SBWR) vanaf 1995 in productie zal worden genomen. Optimisme is ook te horen over de kansen om kerncentrales te bouwen: “Kernenergie draagt bij tot een schoner milieu“ wordt veelvuldig gehoord als antwoord op een grotere aandacht voor milieuproblemen in de samenleving.
Wereld zonder Nederland, meer CO2 uitstoot
Mondeling overleg over inventarisatie van studie en onderzoek naar kernenergie, zegt de minister van EZ (Andriessen) een paar vreemde zaken: hij kan het zich niet voorstellen dat Nederland het in 2000 zonder kernenergie kan doen, en de bewindsman “wees erop dat, als nergens ter wereld kernenergie werd toegepast, er 9% meer CO2 zou zijn, en dat, als er geen Nederland op de wereld zou zijn, er 1% meer CO2 zou zijn.“
‘Borssele kan wèl ontploffen’
Er ontstaat ongerustheid over de veiligheid van Borssele door een artikel in Energiespectrum waarin gesteld wordt dat het onduidelijk is wat er gebeurt als er opeens veel koud water in de reactorkern gepompt wordt en dat dat tot schade van de reactorkern kan leiden, zelfs tot een ontploffing. In antwoorden op Kamervragen stelt minister van Sociale Zaken De Vries dat hij geen reden ziet om de centrales te sluiten, maar “nadere analyse zou moeten uitwijzen of effecten voor de werknemers en bevolking kunnen optreden.“ Iets wat tot nu toe altijd duidelijk leek. Een PvdA-motie eind januari voor sluiting van Borssele wordt alleen door GroenLinks gesteund.
Staat garant voor 5 miljard
Minister Kok (Financiën) verklaart dat het bedrag waarvoor de Staat zich garant stelt in geval van een kernongeval verhoogd wordt van 1 miljard naar 5 miljard gulden. Nederland zal zich ook internationaal inzetten om dat maximumbedrag te verhogen.
Het bedrag waarvoor de exploitanten van kerninstallaties aansprakelijk zijn wordt verhoogd van 100 naar 500 miljoen. Dit blijft een subsidie voor de nucleaire industrie. Maar ook 5 miljard is absoluut onvoldoende voor de (economische) schade van een groot kernongeval.
SEP akkoord met modificatie
De aandeelhouders van de SEP gaan akkoord met het ‘modificeren’ van de kerncentrale in Borssele, noodzakelijk om te voldoen aan de veiligheidseisen verbonden aan de vergunning. Voor het verbeteren van de veiligheid denkt de EPZ ongeveer f 350 - 400 miljoen nodig te hebben. Het gaat om een 16-tal wijzigingen en aanpassingen, voor het grootste deel aanbevelingen uit het IAEA OSART-rapport uit begin 1987. De verbeteringen bestaan uit een reserve regelkamer, verbeteren van de brandveiligheid, het scheiden van noodsystemen, nieuwe leidingen, het oppompen van grondwater voor noodkoeling, etc. De modificatie moet in 1994 afgerond zijn. Voor de aandeelhouders is de investering voor de relatief korte periode dat de centrale nog in bedrijf zal zijn (tot en met 2003) geen probleem.
‘Problemen overlaten aan slimmere generaties na ons’
De ECN directeur Van den Kroonenberg schrijft dat we “niet te veel hulpbronnen moeten bewaren voor later”; de toekomstige generaties kunnen (moeten) zelf hun energie problemen wel oplossen. Ook het probleem van de opslag van radioactief kunnen we gerust over laten aan toekomstige ‘slimmere’ generaties, zegt hij in een interview in De Ingenieur.
ECN: 'Rio niet haalbaar'
In de Nationale Energieverkenningen 1990-2015, zegt het ECN dat Nederland onmogelijk kan voldoen aan de doelstelling die in Rio de Janeiro zijn afgesproken (3-5% minder CO2 uitstoot in 2000) met het huidige energiebeleid. Er moet, volgens ECN, geavanceerde kolenverbranding worden toegepast (met ook nog CO2-afvang), bezuinigd op energiegebruik en er moeten nieuwe kerncentrales gebouwd worden. Maar dan nog is hooguit een reductie van 18% CO2-emissies mogelijk. Het onderzoek gaat uit van drie scenario’s waarin de economie (met verschillende snelheid) groeit. De doelstelling van het Verdrag van Rio waaraan Nederland zich heeft gecommitteerd is dat in 2005 20% minder CO2 uitstoot moet zijn dan in 1989-1990. Uit veel rapporten, waaronder die van TNO, blijkt kernenergie een erg dure manier is om de uitstoot van CO2 te bestrijden.
Veiligheid HFR inzet arbeidsconflict
Nadat de pers al weken lang bezweert dat alles veilig is, ondanks een hooglopend conflict bij de HFR -tussen reactortechnici en ECN-directie, sturen de operators nu een brief naar ECN en eigenaar Euratom, met daarin twijfels over de veiligheid van de reactor. Vooral het opvoeren van het vermogen van de reactor (van 20 naar 45MW) wordt gezien als problematisch. “Gelijk met het meer dan verdubbelen van de productie van de reactor is het koelsysteem opgezweept. In plaats van 2200 kubieke meter water stroomt er nu 4150 kubieke meter water doorheen. Op de leidingen, kleppen, lassen en bochten van het 25 jaar oude systeem is daardoor een vele malen hogere druk komen te staan dan bedoeld is. Uitgezonderd het aanbrengen van een nieuwe warmtewisselaar is nooit naar de leidingen gekeken. Je kunt je afvragen of ze na zo’n lange tijd nog wel intact zijn.” ECN reageert snel en stelt dat alles veilig is en dat ook de operators zich distantiëren van de brief. De pas opgerichte belangenvereniging van operators wordt snel daarna erkend door de ECN als partij in het conflict.
Vliegramp Bijlmer; verarmd uranium verbrand?
Op deze zondagavond even na half zeven, boort El Al-vrachtvlucht LY 1862 zich in twee flats in de Amsterdamse Bijlmer; 39 mensen komen om. Er blijven veel vragen over oorzaak, toedracht en gevolgen. De meeste aandacht gaat uit naar het mysterie rond de lading(lijsten). Een jaar na de ramp maakt Stichting Laka bekend dat er honderden kilo’s verarmd uranium in het ramptoestel zat verwerkt als contragewicht: 227 kilo is zoekgeraakt; mogelijk in de vuurzee verbrand. De onthulling veroorzaakt veel onrust bij hulpverleners en omwonenden van de rampplek. Maar ook bij de autoriteiten. Mede door aanhoudende berichten over gezondheidsproblemen, en omdat deskundigen het niet eens worden over het gevaar van verarmd uranium en de kans dat het verbrand is, besluit de Kamer in oktober 1998 tot een parlementaire enquête, die in de periode oktober 1998-april 1999 wordt gehouden. Daaruit blijkt dat de aanwezigheid van VU bij de autoriteiten al snel bekend was, maar niet doorgegeven werd aan hulpverleners ter plaatse die dus ook niet de vereiste beschermingsmaatregelen konden nemen.
Conclusie over verarmd uranium van de Enquêtecommissie: “De maatschappelijke reactie op de aanwezigheid van het verarmd uranium is onderschat. De risico’s van verspreiding van verarmd uranium zijn onvoldoende herkend.“
Het gebruik van verarmd uranium als contragewicht in vliegtuigen vindt steeds minder plaats; de militaire toepassingen van het zware metaal (en afvalproduct van verrijking) nemen echter toe.
Het Eindrapport van de Parlementaire Enquête Bijlmerramp [html]